Menopauza – to termin oznaczający ostatnią miesiączkę w życiu kobiety. Zaczyna się okres zwany okresem przekwitania. W sensie medycznym oznacza to zakończenie okresu rozrodczego . Przynosi też zmiany w fizjologii kobiety. Nie są to zmiany chorobowe – a tylko wejście w kolejny okres życia – do którego należy się odpowiednio przystosować. Od tego zależy najczęściej zdrowie fizyczne, samopoczucie i radość z cieszenia się owocami dotychczasowego życia. Stopniowe przedłużanie długości życia oznacza – że okres pomenopauzalny staje się istotną fazą życia kobiety.
W okresie przekwitania pojawić mogą się też różne dolegliwości – czy i jak sobie z nimi radzić .
Natężenie objawów menopauzalnych można określić za pomocą tzw. Indeksu Kuppermana ( tabela z testem znajduje się poniżej)
Do najczęściej występujących objawów należą tzw. wary, czyli nagłe uczucie ciepła na twarzy i górnej części ciała trwające od kilku sekund do kilku minut. Mogą tez występować nocą ( tzw. nocne poty). Dolegliwości mogą utrzymywać się kilka tygodni ale też i kilka lat.
Suchość pochwy – suchość śluzówki pochwy może powodować swędzenie a także utrudnić a czasem nawet uniemożliwić współżycie płciowe (min. z powodu bólu który jest główną przyczyną unikania współżycia przez kobietę) .
Problemy z trzymaniem moczu – występujące pod postacią popuszczania moczu podczas wysiłku, kichania, kaszlu podbiegania lub dźwigania. Czasem trudności z kontrolą trzymania moczu objawiają się nagłym parciem moczu i potrzebą natychmiastowego oddania moczu. Celem leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu można stosować kilka sposobów leczenia – od terapii miejscowej, poprzez pessary, tampony do leczenia operacyjnego ( jeżeli konieczne). Ostatnio do nowych metod leczenia tej dolegliwości dołączyła procedura „Laserowa Rewitalizacja Pochwy”. Jest to metoda nieoperacyjna – polegająca na działaniu laserem na okolicę cewki moczowej - czego efektem może być ustąpienie objawów. Metoda ta opisana jest w oddzielnym artykule. Proszę spytaj swojego lekarza o metodę i możliwości jej wykonania.
Dodatkowe kilogramy przybytek wagi ciała związany jest głównie ze zmniejszeniem zapotrzebowania na „energię”. Wypada bowiem duży wydatek energetyczny jakim jest cyklu, jajeczkowanie, miesiączkowanie – a apetyt pozostaje na tym samym poziomie. Poza tym zmiany hormonalne mogą zwiększać uczucie głodu – co sprawia, że trudniej jest pozbycie się nadmiernych kilogramów.
Zaburzenia snu – pod postacią na trudności w zasypianiu, lub częstego budzenia się . Mogą spowodować uczucie niewyspania i ciągłego zmęczenia oraz poczucie zniechęcenia nawet do ulubionych przedtem czynności.
Problemy ze skórą – bardzo wrażliwa na spadek poziomu hormonów – co skutkuje spadkiem produkcji włókien elastynowych i kolagenowych. Skóra jest gorzej nawilżona i odżywiona – a utrzymywanie się takiego stanu powoduje jej spadek elastyczności i wiotczenie. Ubywa komórek elastynowych i kolagenowych. Ubywa też komórek barwnikowych – melanocytów – co prowadzi do pojawiania się odbarwień i plam starczych. Brak równowagi hormonalnej prowadzi do kruchości paznokci, wypadania włosów i innych dolegliwości.
Osteoporoza – słabe kości - jest jednym z następstw przekwitania. Niedobór estrogenów może prowadzić do ubytku wapnia w kościach oraz do skłonności do złamań ( min. Kości nadgarstków, kręgosłupa i bioder.
Dolegliwości układu krążenia – po okresie menopauzy z powodu obniżenia poziomu estrogenów obniża się ich „ ochronna rola” w stosunku do naczyń krwionośnych i do naczyń wieńcowych – co zwiększa ryzyko zaburzeń sercowo naczyniowych.
Do czynników zwiększających ryzyko zaburzeń sercowo naczyniowych ( w tym ryzyko choroby wieńcowej i zawału serca) zaliczane się
· Palenie tytoniu
· Nadwaga
· Nadciśnienie tętnicze
· Wysoki poziom cholesterolu we krwi
· Brak lub mała aktywność fizyczna
· Życie w dużym stresie
· Obciążenie rodzinne chorobami serca
Chciałbym zauważyć, ze na większość z tych czynników – bezpośredni wpływ ma sama kobieta.
Nowotwory i profilaktyka- W okresie około i pomenopauzalnym zwiększa się ryzyko wystąpienia nowotworów - nie tylko narządu rodnego.
Zwiększone ryzyko to obejmuje min. raka płuc, raka piersi, raka trzony macicy, raka jajnika oraz raka szyjki macicy, raka sromu i pochwy. Należy pamiętać, że nowotwory te mogą występować również w młodszym wieku i profilaktykę powinny stosować też młodsze kobiety.
Profilaktyka polega głównie na wykonywaniu badań profilaktycznych, higienicznym trybie życia, unikaniu używek – które zwiększają to ryzyko ( palenie papierosów, alkohol). Ważnym elementem jest też obserwacja i konsultacja lekarska w razie wystąpienia niepokojących objawów takich jak - nieprawidłowe krwawienie z dróg rodnych, nadmierna ilość wydzieliny z pochwy, bóle w okolicy podbrzusza, wzdęcia, zaparcia, krwiomocz, wykrycie guzka podczas samokontroli piersi, zaobserwowanie zmiany na sromie.
Badania profilaktyczne obejmują schorzenia narządu rodnego – ale powinny też dotyczyć układu krążenia, metabolizmu lipidów i hormonów tarczycy.
Do badań tych należą: badanie ginekologiczne, mammografia piersi, badanie USG przezpochwowe, zdjęcie klatki piersiowej, EKG, lipidogram, TSH
Jak sobie pomóc – czy okres pomenopauzalny to koniec szczęścia – jak to postrzega część kobiet ? Okazuje się, że nie. Dla większości kobiet to czas bardzo owocny i szczęśliwy, kiedy mogą się cieszyć owocami swojego życia, często wnukami, awansem zawodowym …. .
W dużym stopniu na dobre samopoczucie trzeba „zasłużyć”. Pamiętaj, że higieniczny tryb życia sprawia, że życie jest komfortowe, wyglądasz młodo i nie jesteś narażona na szereg chorób – w tym chorób układu krążenia .
Jak możesz sobie pomóc ?
Przede wszystkim odwiedzić swojego lekarza – specjalistę położnika ginekologa i porozmawiać z nim o swoich dolegliwościach. Pomoże on ocenić stopień Twoich dolegliwości oraz zaproponuje konieczne badania kontrolne oraz odpowiednie postępowania i leczenie.
Jak wspomiałem, kobieta może mieć duży wpływ na przebieg swojego życia po menopauzie prowadząc higieniczny tryb życia. Co to oznacza
· Rzuć palenie – palenie większa ryzyko na zachorowanie na wiele chorób – w tym chorób serca, osteoporozę oraz raka płuc. Cera jest żółta i pojawiają się zmarszczki – odporne na działanie kremów.
· Zwiększ swoją aktywność fizyczną – ćwiczenia pomogą zachować formę, wpływają na dobre samopoczucie. Najlepsze ćwiczenia to spacer, jazda na rowerze, a nawet wchodzenie po schodach zamiast używania windy, czy też przejście ostatniego przystanku autobusowego na piechotę.
· Stosuj zdrową dietę – Powinny się w niej znajdować codziennie owoce i warzywa, produkty mleczne (mleko, jogurt, sery), chleb, płatki, makaron i ryż (najlepiej pełnoziarniste), mięso z kurczaka, ryby, fasola. Można stosować również suplementy diety z kwasami Omega-3. Należy unikać fast food’ów, nadmiernych ilości kofeiny ( mocna kawa, mocna herbata oraz niektóre napoje bezalkoholowe), tłuszczów nasyconych (zwierzęcych) oraz cukrów o wysokim profilu glikemicznym (cukier do napojów, ciastka , cukierki, pieczywo cukiernicze, alkohol)
· Przyjmuj dodatkowo wapń oraz Witaminę D3
· Hormonalna Terapia Zastępcza – łagodzi szereg objawów klimakterium, zapobiega osteoporozie, może mieć wpływ na zmniejszenie nastroju depresyjnego. Terapię taką może zalecić lekarz ginekolog – po rozważeniu ewentualnych wskazań, przeciwskazań i związanego z terapią ryzyka. Alternatywnie można zastosować terapię roślinną, tzw. fitoterapię ( przetwory z koniczyny czerwonej, pluskwicy groniastej czy też wyciągi cytoplazmatyczne z pyłków kwiatowych) – która z powodzeniem mogą przynieść ulgę w leczeniu objawów menopauzalnych.
· Zmniejszenie suchości w pochwie - w zależności od stopnia nasilenia dolegliwości takie eliminuje się leczeniem miejscowym ( kwas hialuronowy, miejscowo podane estrogeny). Ostatnio – bardzo efektywną terapią takich dolegliwości jest Laserowa Rewitalizacja Pochwy – zabieg polegający na działaniu wiązek lasera na śluzówkę pochwy. Efektem takiego działania jest odbudowa fibroblastów w nabłonku pochwy – komórek wytwarzających kolagen – białko nadające „sprężystość” i elastyczność – oraz w efekcie zwężające oraz zwiększające nawilżenie błony śluzowej pochwy. Informację o tym zabiegu znajdziecie Panie w innym artykule poświęconym tej procedurze „Laserowa Rewitalizacja Pochwy”
· Uregulowany tryb życia – poświęcaj więcej czasu dla siebie, w miarę możliwości stosuj techniki relaksacyjne – a przede wszystkim realizuj swoje marzenia,
Sprawdź nasilenie objawów menopauzalnych.
Z każdej linijki wybierz jedną możliwość i zsumuj wynik.
Np. – jeżeli nie stwierdzasz u siebie danego objaw – wpisz 0.
Jeżeli odczuwasz objaw – określ nasilenie i wpisz odpowiedni wynik.
Klucz znajduje się poniżej
INDEKS KUPPERMANA
|
OBJAWY |
|
Brak objawu |
Lekkie |
Średnie |
Ciężkie |
Razem |
|
Uderzenia gorąca |
|
0 |
4 |
6 |
12 |
|
|
Nadmierne poty |
|
0 |
1 |
2 |
3 |
|
|
Zaburzenia snu |
|
0 |
2 |
4 |
6 |
|
|
Nadmierna nerwowość |
|
0 |
2 |
4 |
6 |
|
|
Nastrój depresyjny |
|
0 |
1 |
2 |
3 |
|
|
Zawroty głowy |
|
0 |
1 |
2 |
3 |
|
|
Brak energii |
|
0 |
1 |
2 |
3 |
|
|
Bóle stawów |
|
0 |
1 |
2 |
3 |
|
|
Bóle głowy |
|
0 |
1 |
2 |
3 |
|
|
Zaburzenia rytmu serca |
|
0 |
1 |
2 |
3 |
|
|
Parestezje |
|
0 |
2 |
4 |
6 |
|
|
Skala |
Ilość punktów |
Nasilenie objawów |
|
Nie ma objawów wskazujących na przekwitanie |
1-14 |
Minimalne |
|
Odczuwasz zespół objawów wypadowych o ,srednim nasileniu |
15-20 |
Średnie |
|
Odczuwasz zespół objawów wypadowych o średnio-ciężkim nasileniu |
21-35 |
Poważne |
|
Masz zespół objawów wypadowych o ciężkim nasileniu |
36-51 |
Ciężkie |