Ginekolog Leszek Huzior

MENOPAUZA – Pomyśl o sobie

Menopauza – to termin oznaczający ostatnią miesiączkę w życiu kobiety.  Zaczyna się okres zwany okresem przekwitania.  W sensie medycznym oznacza to zakończenie okresu rozrodczego .  Przynosi też zmiany w  fizjologii kobiety.  Nie są to zmiany chorobowe – a tylko wejście w kolejny okres życia –  do którego należy się odpowiednio przystosować.  Od tego zależy najczęściej zdrowie fizyczne,  samopoczucie i radość z cieszenia się owocami dotychczasowego życia.   Stopniowe przedłużanie  długości życia oznacza – że okres pomenopauzalny staje się istotną fazą życia kobiety.

 

W okresie przekwitania pojawić mogą się też różne dolegliwości –  czy i jak sobie z nimi  radzić .

 

Natężenie objawów menopauzalnych można określić za pomocą  tzw.  Indeksu Kuppermana ( tabela z testem znajduje się poniżej)

 

Do najczęściej występujących  objawów należą tzw. wary,  czyli nagłe uczucie ciepła na twarzy i górnej części ciała trwające od kilku sekund do kilku minut. Mogą tez występować nocą ( tzw. nocne poty). Dolegliwości mogą utrzymywać się  kilka tygodni ale też i kilka lat.

 

Suchość pochwy – suchość śluzówki pochwy może  powodować swędzenie a także utrudnić a czasem nawet uniemożliwić współżycie płciowe (min.  z powodu bólu który jest główną przyczyną unikania współżycia przez  kobietę) .

 

Problemy z  trzymaniem moczu – występujące pod postacią popuszczania moczu podczas wysiłku, kichania, kaszlu podbiegania lub dźwigania. Czasem trudności z kontrolą trzymania moczu objawiają się nagłym parciem moczu i potrzebą natychmiastowego oddania moczu.  Celem leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu można stosować kilka sposobów leczenia – od  terapii miejscowej,  poprzez pessary,  tampony do leczenia operacyjnego ( jeżeli konieczne). Ostatnio  do nowych metod leczenia tej dolegliwości  dołączyła procedura „Laserowa Rewitalizacja Pochwy”. Jest to metoda nieoperacyjna – polegająca na działaniu laserem na okolicę cewki moczowej  - czego efektem może być ustąpienie objawów. Metoda ta opisana jest w oddzielnym artykule. Proszę spytaj swojego lekarza o metodę i możliwości jej wykonania.

 

Dodatkowe kilogramy przybytek wagi ciała związany jest głównie ze zmniejszeniem zapotrzebowania na „energię”. Wypada bowiem duży wydatek energetyczny jakim jest cyklu, jajeczkowanie, miesiączkowanie – a apetyt pozostaje na tym samym poziomie.  Poza tym zmiany hormonalne mogą zwiększać uczucie głodu – co sprawia, że trudniej jest pozbycie się nadmiernych kilogramów.

 

Zaburzenia snu – pod postacią  na trudności w zasypianiu, lub częstego budzenia się .  Mogą spowodować  uczucie niewyspania i ciągłego zmęczenia oraz poczucie zniechęcenia nawet do ulubionych przedtem czynności.

 

Problemy ze skórą – bardzo wrażliwa na spadek poziomu hormonów –  co skutkuje spadkiem produkcji włókien elastynowych i kolagenowych. Skóra jest gorzej nawilżona i odżywiona – a utrzymywanie się takiego stanu powoduje jej spadek elastyczności i  wiotczenie. Ubywa komórek elastynowych i kolagenowych. Ubywa też komórek barwnikowych – melanocytów – co prowadzi do pojawiania się  odbarwień i plam starczych. Brak równowagi hormonalnej prowadzi do kruchości paznokci, wypadania włosów i innych dolegliwości.

 

Osteoporoza – słabe kości -  jest jednym z następstw przekwitania.  Niedobór estrogenów może prowadzić do ubytku wapnia w kościach oraz do skłonności do złamań ( min. Kości nadgarstków, kręgosłupa i bioder.

 

Dolegliwości układu krążenia – po okresie menopauzy z powodu obniżenia poziomu estrogenów obniża się ich „ ochronna rola” w stosunku do naczyń krwionośnych i do naczyń wieńcowych – co zwiększa ryzyko zaburzeń sercowo naczyniowych.

 

Do czynników  zwiększających  ryzyko zaburzeń sercowo naczyniowych ( w tym ryzyko choroby wieńcowej i zawału serca) zaliczane się

·      Palenie tytoniu

·      Nadwaga

·      Nadciśnienie tętnicze

·      Wysoki poziom cholesterolu we krwi

·      Brak lub mała aktywność fizyczna

·      Życie w dużym stresie

·      Obciążenie rodzinne chorobami serca

 

Chciałbym zauważyć, ze na większość z tych czynników –  bezpośredni wpływ ma sama kobieta.

 

Nowotwory i profilaktyka- W okresie około i pomenopauzalnym   zwiększa   się ryzyko wystąpienia nowotworów  - nie tylko narządu rodnego.

Zwiększone ryzyko to obejmuje min.  raka płuc, raka piersi, raka trzony macicy,  raka jajnika oraz  raka szyjki macicy, raka sromu i pochwy.  Należy pamiętać, że nowotwory te mogą występować również w młodszym wieku i profilaktykę powinny stosować też młodsze kobiety.

 

Profilaktyka polega głównie na  wykonywaniu badań profilaktycznych, higienicznym trybie życia, unikaniu używek –  które zwiększają to ryzyko ( palenie papierosów, alkohol).  Ważnym elementem jest też obserwacja i  konsultacja lekarska w razie wystąpienia  niepokojących objawów takich jak -  nieprawidłowe krwawienie z dróg rodnych,  nadmierna ilość wydzieliny z pochwy,  bóle w okolicy podbrzusza, wzdęcia, zaparcia, krwiomocz, wykrycie guzka podczas samokontroli piersi,  zaobserwowanie zmiany na sromie.

Badania profilaktyczne  obejmują schorzenia narządu rodnego – ale powinny też dotyczyć układu krążenia, metabolizmu lipidów  i hormonów tarczycy.

Do badań tych należą:  badanie ginekologiczne, mammografia piersi, badanie USG przezpochwowe, zdjęcie klatki piersiowej, EKG, lipidogram, TSH

 

Jak sobie pomóc – czy okres pomenopauzalny to koniec szczęścia – jak to postrzega część kobiet ? Okazuje się, że nie. Dla większości kobiet to czas bardzo owocny i szczęśliwy, kiedy mogą się cieszyć owocami swojego życia, często wnukami, awansem zawodowym …. .

W dużym stopniu na dobre samopoczucie trzeba „zasłużyć”. Pamiętaj, że higieniczny tryb życia sprawia, że życie jest komfortowe, wyglądasz młodo i nie jesteś narażona na szereg chorób – w tym chorób układu krążenia .

 

 

Jak możesz sobie pomóc ?

 

Przede wszystkim odwiedzić swojego lekarza – specjalistę położnika ginekologa i porozmawiać z nim o swoich dolegliwościach. Pomoże on ocenić  stopień Twoich dolegliwości oraz zaproponuje konieczne badania kontrolne oraz odpowiednie postępowania i leczenie.

 

Jak wspomiałem, kobieta może mieć duży wpływ na przebieg swojego życia po menopauzie prowadząc higieniczny tryb życia. Co to oznacza

 

·      Rzuć  palenie – palenie większa ryzyko na zachorowanie na wiele chorób – w tym chorób serca,  osteoporozę oraz raka płuc.   Cera jest żółta i pojawiają się zmarszczki – odporne na działanie kremów.

 

·       Zwiększ swoją aktywność fizyczną – ćwiczenia pomogą zachować formę, wpływają na dobre samopoczucie. Najlepsze ćwiczenia to spacer, jazda na rowerze,  a nawet wchodzenie po schodach zamiast używania windy, czy też przejście ostatniego przystanku autobusowego na piechotę.

 

·      Stosuj zdrową dietę Powinny się w niej znajdować codziennie owoce i warzywa, produkty mleczne (mleko, jogurt, sery), chleb,  płatki, makaron i ryż (najlepiej pełnoziarniste), mięso z kurczaka, ryby, fasola. Można stosować  również suplementy diety z kwasami Omega-3. Należy unikać fast food’ów, nadmiernych ilości kofeiny ( mocna kawa, mocna herbata oraz niektóre napoje bezalkoholowe),  tłuszczów nasyconych (zwierzęcych) oraz  cukrów o wysokim profilu glikemicznym (cukier do napojów, ciastka , cukierki, pieczywo cukiernicze, alkohol)

 

·      Przyjmuj dodatkowo wapń oraz Witaminę D3 

 

·      Hormonalna Terapia Zastępcza  łagodzi szereg objawów  klimakterium,  zapobiega osteoporozie, może mieć wpływ na zmniejszenie nastroju depresyjnego.  Terapię taką może zalecić lekarz ginekolog – po  rozważeniu ewentualnych wskazań, przeciwskazań i związanego z  terapią ryzyka.          Alternatywnie można zastosować terapię roślinną, tzw. fitoterapię   ( przetwory z koniczyny czerwonej, pluskwicy groniastej czy też wyciągi cytoplazmatyczne z pyłków kwiatowych) – która z powodzeniem mogą przynieść ulgę w  leczeniu objawów menopauzalnych.

 

·      Zmniejszenie suchości w pochwie -  w zależności od stopnia nasilenia dolegliwości takie  eliminuje się leczeniem miejscowym ( kwas hialuronowy,  miejscowo podane estrogeny).   Ostatnio – bardzo efektywną terapią takich dolegliwości jest  Laserowa Rewitalizacja Pochwy – zabieg polegający na działaniu wiązek lasera na śluzówkę pochwy.  Efektem takiego działania jest odbudowa fibroblastów w nabłonku pochwy – komórek wytwarzających kolagen – białko nadające „sprężystość” i elastyczność – oraz w efekcie zwężające oraz zwiększające nawilżenie błony śluzowej pochwy.   Informację o tym zabiegu znajdziecie Panie w innym artykule poświęconym tej procedurze „Laserowa Rewitalizacja Pochwy”

 

·      Uregulowany tryb życia – poświęcaj więcej czasu dla siebie, w miarę możliwości stosuj techniki relaksacyjne – a przede wszystkim realizuj swoje marzenia,

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Sprawdź  nasilenie objawów menopauzalnych.

Z każdej linijki wybierz jedną możliwość  i zsumuj wynik.

Np. – jeżeli nie stwierdzasz u siebie danego objaw – wpisz 0.

Jeżeli odczuwasz objaw  – określ nasilenie i wpisz odpowiedni wynik.

Klucz znajduje się poniżej

 

 

INDEKS  KUPPERMANA

 

 

OBJAWY

 

Brak objawu

Lekkie

Średnie

Ciężkie

 Razem

Uderzenia gorąca

 

0

4

6

12

 

Nadmierne poty

 

0

1

2

3

 

Zaburzenia snu

 

0

2

4

6

 

Nadmierna nerwowość

 

0

2

4

6

 

Nastrój depresyjny

 

0

1

2

3

 

Zawroty głowy

 

0

1

2

3

 

Brak energii

 

0

1

2

3

 

Bóle stawów

 

0

1

2

3

 

Bóle głowy

 

0

1

2

3

 

Zaburzenia rytmu serca

 

0

1

2

3

 

Parestezje

 

0

2

4

6

 

 

Skala

Ilość punktów

Nasilenie objawów

Nie ma objawów wskazujących na przekwitanie

1-14

Minimalne

Odczuwasz zespół objawów wypadowych o ,srednim nasileniu

15-20

Średnie

Odczuwasz zespół objawów wypadowych o średnio-ciężkim nasileniu

21-35

Poważne

Masz   zespół objawów wypadowych o ciężkim nasileniu

36-51

Ciężkie